Amsterdam Vrij Religieuze tempel Haagsche Courant 1-6-1923 (01)
1926 Amsterdam Vrije Religieuze Tempel
Amsterdam Vrij Religieuze tempel Haagsche Courant 1-6-1923 (01)
1926: Nieuw orgel door Standaart
Delftsche Courant 8-9-1926 (01) en De standaard 16-07-1926
Algemeen Handelsblad 22-10-1926
De tempel; jrg 4, 1926, no 11, tijdschrift gewijd aan vrij religieuse
stroomingen-vrijzinnige godsdienst, oostersche- en westersche religie,
.....................
Klik op de afbeeldingen voor een vergroting
De avondpost 08-07-1927
Tekst op bovenstaande pagina's:
HET REIN-PNEUMATISCHE KERKORGEL VOOR HET NIEUWE GEBOUW VAN “DE VRIJ RELIGIEUSE
TEMPEL “AAN HET DANIËL WILLINKPLEIN TE AMSTERDAM
Eenigen tijd geleden had ik het groote voorrecht een kijkje te mogen nemen in de
welbekende electrische kerkorgelfabriek A. Standaart, te Schiedam.
Deze fabriek bouwt het orgel, dat 1 October a.s. geplaatst wordt in het nieuwe
gebouw van de Vrij Religieuse Tempel. Daniël Willink-plein, Amsterdam.
De buitengewoon voorkomende wijze waarmede ik ontvangen werd door den heer
directeur A. Standaart, maakte het mij tot een groot genoegen deze interessante
fabriek te bezichtigen, en zoodoende kennis te maken met orgels van dezelfde
constructie als dat. wat in de zaal van de Tempel zal worden geplaatst.
Gaarne voldoe ik dus aan het verzoek om een gedetailleerde omschrijving te geven
van het nieuwe kerkorgel, dat in Amsterdam het eerste instrument zal zijn,
volgens het Rein-pneumatische Kegelsysteem gebouwd.
Het orgel bezit twee manualen en pedaal en is voorzien van de modernste
technische samenstellingen, en wordt vervaardigd volgens het Rein- pneumatische
Kegelsysteem. met toepassing van een speciale tegenwicht-methode. waardoor alle
veertjes, scharniertjes en verdere teedere deeltjes overbodig zijn geworden.
De windladen worden uit eerste soort kurkdroog Slavonisch eikenhout vervaardigd,
met ruime register-cancellen van rechtdradig Archangel grenen.
De speeltafel, de electrisch-pneumatische centrale van het orgel, wordt van
massief Slavonisch eiken gebouwd en zoodanig ingericht, dat het geheel als een
schrijfbureau, stofdicht. over kla-vieren en registers heen. te sluiten is.
De registers worden uit massief elfeniet gesneden en. als drukkers, vlak boven
de klavier toetsen aangebracht.
De twee manualen bestaan uit 56 toetsen, (C-g3) en het tweede manuaal wordt
uitgebouwd tot g4
In de voorlijst van het onderklavier wordt een compleet stel combinatieknoppen
gemonteerd, waarmede het mogelijk is zelfs onder het spelen, plotselinge
veranderingen in de geluidsterkte aan te brengen.
Door een vernuftig apparaat lossen deze knoppen elkander af, zoodat. met één
lichten vinger-druk, iedere gewenschte registercombinatie kan worden
ingeschakeld.
Gelijkertijd worden automatisch de handregisters buiten werking gesteld, zoodat
deze weder voor een andere klankkleur kunnen worden gereed gezet.
Tevens zijn combinatieknoppen aanwezig voor Piano, Mezzo Forto, Forto,
Fortissimo, Tutti en Aflosser.
Het pedaal bestaat uit 30 toetsen (C—f) en de z.g. “zwarte” toetsen worden in
straalvorm aan-gebracht.
Het metalen pijpwerk wordt, in verband met acoustiek en inhoud van de Tempelzaal
berekende mensuren genomen.
De houten pijpen worden, naar het vereischte klanktimbre, in Cypressen, Ahorn of
Archangel grenen uitgevoerd en van Slavonisch eiken spraakstukken en stoppen
voorzien.
Aan de intonatie wordt de uiterste zorg besteed.
De benoodigde wind wordt door een drieledig windtoestel, van ruim berekende
capaciteit, bestaande uit groote reservoir- of magazijnbalg en twee aanvoer- of
voedingsbalgen, aangevoerd.
Het geheele orgel wordt besloten in een kast, volgens gemaakt ontwerp van zacht
hout.
Elk manuaal, evenals de pedaal, is voorzien van een zwelwerk, terwijl zich aan
de voorzijde van het orgel de met stalen stift op glansplaat draaiende jalouziën
bevinden, welke met dik vilt bekleed zijn.
Van uit de speeltafel zijn deze jalouziën door een bascule-trede met den voet te
openen of te sluiten, waardoor het geluid tot een. als uit de verte ruischend
pianissimo getemperd en weder op normale sterkte teruggebracht kan worden.
Het automatisch pedaal bestaat uit een vernuftig mechanisme, hetwelk bij
bespeling van het bovenklavier het geluid van het pedaal automatisch in
overeenstemming brengt.
Bij bespeling van het hoofdmanuaal schakelt oogenblikkelijk weder de sterke
pedaalbezetting in.
Een zeer practische uitvinding is het Centraal Crescendo, waarmede door een
bascule-trede de registers in volgorde kunnen worden in werking gesteld.
De speeltafel is door middel van een langen kabel met het orgel verbonden,
zoodat de speeltafel op elke plaats naar believen kan worden opgesteld.
Elk manuaal is voorzien van een tremulant en de windmachine met aangekoppelde
dynamo van 10 Volt 10 Ampère werkt geheel automatisch en geruischloos.
Tevens is de aanwijzing van de generaal- crescendo te constateeren op
wijzerplaat.
Aan het einde gekomen van deze omschrijving, spreek ik de hoop uit met mijne
bescheiden krachten, een klein overzicht betreffende den bouw en inrichting van
dit mooie orgel gegeven te hebben,
en is het mijne hartelijke wensch. dat dit zelfde orgel, door zijn wonderschoon
geluid, zal spreken tot alle harten en zielen, om de Vrij Religieuse Tempel een
grootsche plaats te laten innemen ter bevordering van
daadwerkelijke broederschap, zonder onderscheid van ras. nationaliteit. geslacht,
godsdienst of maatschappelijken stand.
De dispositie van het orgel is als volgt:
Hoofdmanuaal.
1. Bourdon 16* 56 pijpen
2. Prestant 8’ 56 pijpen
3. Concertfluit 8’ 56 pijpen
4. Salicionaal 8’ 56 pijpen
5. Octaaf 4' 56 pijpen
6. Engelsche Hoorn 8 ’ 56 pijpen
7. Tremulant
Positief.
8. Viola di Gamba 8' 68 pijpen
9. Voix Celeste 8’ 56 pijpen
10. Flute Travers 8' 68 pijpen
11. Roerfluit 4* 68 pijpen
12. Cor de Nuit 2* 68 pijpen
13. Voix Humaine 8' 68 pijpen
14. Cathedraal Klokken.
15. Harp Celeste.
16. Tremulant
Pedaal.
17. Subbas 16'
18. Cello 8’
Koppelingen
19.Manuaal-Positief
20. Pedaal-Manuaal.
21. Pedaal-Positief.
22. Super-Manuaal.
23. Sub Manuaal-Positief.
24. Reserve Manuaal.
25. Reserve Positief.
26. Reserve Pedaal.
JAN VAN DUINEN.
Organist van de Vrij Religieuse Tempel.
Bronvermelding: