SCHIEDAM - Het Standaartorgel moet dringend vakkundig gerestaureerd worden.

De hoognodige restauratie zal kostbaar zijn, waarschuwt orgelbouwer Sicco Steendam.
De reparatie die de orgelbouwer eerder uitvoerde, was een noodreparatie. Het theaterorgel kon daarna niet bespeeld worden: een toets bleef hangen. Maar dat staat los van de uitgevoerde reparatie, zegt Steendam, want die heeft hij aan de orgelpijpen uitgevoerd. ,,De contacten onder de toetsen zitten op een slechte kwaliteit hout,'' licht hij toe. De lat krimpt bij weersveranderingen.
Steendam is verontwaardigd dat vrijwilligers van de Nederlandse Orgel Federatie (NOF) beweren dat de orgelbouwer weinig van theaterorgels zou weten. Die bewering wijst hij stellig van de hand. ,,De techniek is hetzelfde als bij andere orgels uit die tijd.'' Steendam (52) werkt vanaf zijn 18de met orgels en heeft bij verschillende orgelbouwers gewerkt. Nu heeft hij zijn eigen orgelmakerij. ,,Ik weet waar ik het over heb.''
Het probleem met het Standaartorgel is dat sommige onderdelen van het instrument van inferieure kwaliteit zijn. Het orgel is gebouwd in de crisisjaren, aldus Steendam. Bovendien is de temperatuur in het Theater aan de Schie niet bevorderlijk voor het oude, zeldzame instrument, meent hij.
Volgens Steendam zijn de vrijwilligers van de NOF gefrustreerd. ,,Het zijn goedwillende amateurs die het orgel draaiende hebben gehouden.'' De orgelpijpen zijn echter 'kapot gestemd' en aan onderdelen waarvan de vrijwilligers weinig afwisten, werd volgens hem niets gedaan.
De gemeente heeft de subsidie aan de NOF stopgezet. De orgelbouwer kreeg de taak naar het Standaartorgel te kijken. Volgende week informeert de gemeente de raad over het orgel.

Gemeente heeft geen interesse in oude orgelpijpen
SCHIEDAM - Vrijwilligers van de Nederlandse Orgel Federatie (NOF) hebben een register genomen uit het Standaartorgel in het Theater aan de Schie. Dat hebben zij aan de gemeente Schiedam te koop aangeboden.
De gemeente is echter niet van plan de orgelpijpen te kopen.
,,We hebben het trompetregister uit het theaterorgel gehaald,’’ zegt Paul Voncke. Hij is inmiddels ruim dertig jaar betrokken bij het Standaartorgel. ,,De orgelpijpen zijn van de NOF,’’ stelt Voncke. ,,We hebben het orgel in 1975 gerenoveerd.’’
Organisten vonden het een fraai orgel. Maar ze misten volgens hem alleen een trompetregister. De pijpen hebben de orgelliefhebbers vervolgens uit een ander orgel gehaald. ,,Die hebben we gekocht. Ze zijn dus eigendom van de NOF,’’ zegt Voncke.
Het Standaartorgel komt uit het Passagetheater. Bij de sloop verhuisde het orgel mee naar het Theater aan de Schie. Het orgel werd gebruikt voor begeleiding bij stomme films. ,,We hebben het orgel gered van de ondergang,’’ benadrukt Voncke.
Twee jaar geleden heeft de gemeente Schiedam de subsidie voor de NOF stopgezet. De vrijwilligers voelen zich aan de kant gezet. Schiedam heeft een nulmeting laten uitvoeren door orgelmakerij Steendam. De orgelbouwer uit het noorden van het land werd gevraagd te kijken in welke staat het instrument verkeert. Steendam oordeelde dat een grondige renovatie noodzakelijk was.
De gemeente heeft voorgesteld dat de vrijwilligers van de NOF samenwerken met de orgelbouwer. Maar dat zien de NOF’ers niet zitten. De gemeente laat nu een second opinion uitvoeren om de gemoederen te bedaren.

Vrijwilligers willen 'hun' theaterorgel terug in onderhoud
SCHIEDAM - De nog geplande concerten op het theaterorgel in het Theater aan de Schie staan op losse schroeven. Na reparatie door een orgelbouwer bleek het instrument onbespeelbaar.
,,Laat ons het onderhoud doen van het Standaartorgel,'' luidt de hartenkreet van de Nederlandse Orgel Federatie (NOF).
,,We hadden de wethouder eerder al gewaarschuwd,'' zegt Voncke, leider van het technische team van de vrijwilligersorganisatie. ,,Een orgelbouwer is goed op zijn gebied,'' stelt hij. ,,Maar bij een theaterorgel komt heel wat anders kijken dan bij een kerkorgel.'' Een kerkorgel werkt pneumatisch (met lucht) en een theaterorgel elektro-pneumatisch, licht hij verder toe.
De NOF heeft dertig jaar lang onderhoud gepleegd aan het Standaartorgel en kent 'elk schroefje' van het instrument. Twee jaar geleden heeft de gemeente Schiedam de subsidie aan de NOF echter stopgezet. Daarmee kwam er ook een einde aan het onderhoud door de vrijwilligers. De orgelliefhebbers gebruikten de subsidie om de zaalhuur voor het Theater aan de Schie te bekostigen en concerten te houden op het orgel. Van de opbrengst werd onder meer materiaal gekocht voor onderhoud. De constructie zou echter 'niet van deze tijd' zijn, stelde de gemeente. Een professionele orgelbouwer werd in de hand genomen.
,,We werken professioneel,'' zegt Voncke stellig. ,,Het is jammer dat we zo aan de kant zijn gezet.'' In de dertig jaar tijd is het nooit voorgekomen dat het Standaartorgel het niet deed en een concert moest worden afgezegd, stelt hij. ,,Binnen twee dagen doet het theaterorgel het weer,'' verzekert Voncke, mocht de NOF het onderhoud weer op zich nemen.
De gemeente heeft vandaag een gesprek 'met betrokkenen'. Daar zit het NOF niet bij. ,,Na het gesprek komt een reactie van de gemeente.''
Het orgel uit 1933 werd door de firma Standaart gebouwd voor het Passage Theater en gebruikt voor de begeleiding van stomme films.